สวทช. พัฒนาสมุนไพรไทย สู่ “สเปรย์นาโนอิมัลชันต้านเชื้อรา” สัตว์เลี้ยง

นักวิจัยนาโนเทค สวทช. พัฒนาสเปรย์นาโนอิมัลชันจากสารสกัดทองพันชั่งและซาโปนิน ต้านเชื้อราที่ผิวหนังของสัตว์เลี้ยง ลดเสี่ยงติดต่อสู่คน ชูจุดแข็งด้วยสารสกัดจากพืชธรรมชาติ ลดกลิ่น-สีให้ใช้งานง่าย หวังเพิ่มค่าสมุนไพรไทย ลดใช้ยาเคมี หรือยานอกราคาสูง

ดร.ณัฎฐิกา แสงกฤช นักวิจัยจากห้องปฏิบัติการทีมวิจัยเวชศาสตร์นาโน ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) กล่าวว่า ปัจจุบันคนนิยมเลี้ยงสัตว์เลี้ยงแบบใกล้ชิดมากขึ้น ในบางครั้งต้องเผชิญกับโรคติดเชื้อที่ผิวหนังจากเชื้อราในสัตว์เลี้ยง ซึ่งเป็นโรคที่สามารถติดต่อจากสัตว์สู่คนได้ แม้ในปัจจุบันมีวิธีการรักษาและผลิตภัณฑ์ที่นำมาใช้ต้านเชื้อรา แต่ส่วนใหญ่จะมีส่วนผสมของยาหรือสารเคมีที่มีผลข้างเคียงต่อตับ กระเพาะอาหาร และลำไส้ของสัตว์เลี้ยง รวมไปถึงค่าใช้จ่ายในการรักษาค่อนข้างแพง เนื่องจากยาบางตัวต้องมีการนำเข้ามาจากต่างประเทศ จึงมีแนวคิดนำสารสกัดจากสมุนไพรที่มีอยู่ภายในประเทศ ซึ่งมีคุณสมบัติในการต้านเชื้อราและช่วยลดอาการของโรคเชื้อราบนผิวหนังของสัตว์เลี้ยงได้ โดยไม่ก่อให้เกิดอันตรายและส่งผลเสียต่อมนุษย์ สัตว์ และสิ่งแวดล้อม

“สเปรย์นาโนอิมัลชันทองพันชั่งและซาโปนินสำหรับต้านเชื้อราที่ผิวหนังของสัตว์เลี้ยง” เกิดจากทีมวิจัยนาโนเทค สวทช. ที่นำนาโนเทคโนโลยีมาใช้ในการผลิตและนำส่งสารสำคัญ ซึ่งเป็นสารสกัดจากพืชธรรมชาติ 2 ชนิด คือซาโปนิน และทองพันชั่ง  โดยสารสกัดซาโปนินที่นำมาใช้นี้ ได้สกัดจากกากเมล็ดชาน้ำมันที่เตรียมโดย ดร. อุดม อัศวาภิรมย์ นักวิจัยกลุ่มวิจัยการห่อหุ้มระดับนาโนและทีม โดยซาโปนินดังกล่าวได้รับการทดสอบแล้วว่ามีคุณสมบัติในการยับยั้งเชื้อราได้ดีมาก ช่วยเสริมฤทธิ์ของทองพันชั่งได้ ซึ่งสารสกัดทั้ง 2 ได้ถูกนำมาเตรียมในรูปของอนุภาคนาโนเพื่อเพิ่มความสามารถในการซึมผ่านชั้นผิวหนัง และเพิ่มประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อรา

ดร.ณัฎฐิกา กล่าวต่อว่า จากการทดสอบสเปรย์นาโนอิมัลชันทองพันชั่งและซาโปนิน พบว่า สามารถเพิ่มความสามารถในการรักษาเชื้อราที่เกิดบนผิวหนังของสัตว์เลี้ยงได้ดีขึ้น อีกทั้งยังไม่เป็นอันตรายต่อคนด้วย เมื่อเทียบกับผลิตภัณฑ์การค้าบางชนิดที่มีอยู่ในตลาด รวมถึงจากการทดสอบในห้องปฏิบัติการยังพบว่า สเปรย์นาโนอิมัลชันทองพันชั่งและซาโปนิน มีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อราได้อย่างสมบูรณ์ ในขณะที่ผลิตภัณฑ์การค้าบางชนิดยับยั้งเชื้อราได้ชั่วคราวเท่านั้น โดยสารสกัดจากพืชธรรมชาติ ทั้งซาโปนิน และทองพันชั่ง จะไม่เป็นพิษกับเซลล์ผิวหนัง และปลอดภัยต่อมนุษย์ สัตว์ และสิ่งแวดล้อม ที่สำคัญการกักเก็บสารสำคัญในอนุภาคนาโนเป็นการลดสีและกลิ่นของสารสำคัญ ช่วยลดข้อด้อยของผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรได้ดี และยังล้างออกได้ง่ายด้วย โดยทีมวิจัยนาโนเทค สวทช. เลือกพัฒนาให้ผลิตภัณฑ์อยู่ในรูปสเปรย์ เพื่อสะดวกใช้งานและพกพา ทั้งยังสามารถพัฒนาไปใช้ในเชิงพาณิชย์ได้จริง เนื่องจากมีกรรมวิธีการผลิตที่ง่ายและค่าใช้จ่ายไม่สูง ด้วยมีวิธีการเตรียมที่สามารถขยายกำลังการผลิตได้ และพร้อมถ่ายทอดเทคโนโลยีจากห้องปฏิบัติการไปสู่ระดับอุตสาหกรรมได้ทันที

“สเปรย์นาโนอิมัลชันฯ นี้ เหมาะกับการใช้รักษาเชื้อราของสัตว์เลี้ยงในระยะที่เริ่มมีอาการ หรือการป้องกันก่อนเกิดโรค เพื่อลดปริมาณสารเคมี ลดความเสี่ยงเชื้อดื้อยา โดยตลาดผลิตภัณฑ์เพื่อสัตว์เลี้ยงของไทยมีการเติบโตอย่างต่อเนื่อง และปัญหาเชื้อราในสัตว์เลี้ยงสามารถพบได้ตลอดเวลาทั้งในประเทศไทยและประเทศแถบร้อนชื้น ทำให้สเปรย์นาโนอิมัลชันทองพันชั่งและซาโปนินที่นาโนเทค สวทช. พัฒนาขึ้นนี้ มีความเป็นไปได้ทางธุรกิจ ด้วยต้นทุนที่สามารถแข่งขันได้เมื่อเทียบกับผลิตภัณฑ์ที่มีอยู่ในตลาด ผลิตภัณฑ์ที่นำเสนอมีจุดเด่นเรื่องประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อราและความปลอดภัยเนื่องจากเป็นสารสกัดธรรมชาติ โดยปัจจุบันนวัตกรรมนี้อยู่ระหว่างการเสาะหาผู้รับอนุญาตใช้สิทธิในสิทธิบัตรการประดิษฐ์ เพื่อต่อยอดในลักษณะของการร่วมวิจัย ขยายสเกล และผลักดันงานวิจัยไทยออกสู่เชิงพาณิชย์ต่อไป”