ครม.เคาะกรอบงบฯกองทุนส่งเสริม ววน. 24,400 ลบ. ใช้ระบบ BLOCKGRANTS – MUTIYEAR กระจายอำนาจหน่วยงานในระบบ ววน.
เมื่อวันที่ 19 มกราคม 2564 ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.)มีมติเห็นชอบกรอบวงเงินงบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (ววน.) ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 จำนวน 24,400 ล้านบาทตามที่สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) ได้เสนอ ซึ่งหากเทียบกับงบประมาณ ววน. เมื่อปีงบประมาณ 2564 ที่ได้รับจำนวน 19,916.63 ล้านบาท จะเพิ่มขึ้น 22.51 % หรือ 4,483.37 ล้านบาท โดยในปีงบประมาณ 2565 ได้มีการกำหนดสัดส่วนงบประมาณทุนสนับสนุนงานเชิงกลยุทธ์ (Strategic Fund)และทุนสนับสนุนงานพื้นฐาน (Fundamental Fund) อยู่ที่ 60:40 และได้กำหนดแนวทางการบริหารงบประมาณแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์ เช่น มีการจัดสรรงบประมาณแบบวงเงินรวม (Block Grant) ต่อเนื่องแบบหลายปี (Multi-year Budgeting) มีการพิจารณาผลการทำงานแต่ละแพลตฟอร์มของปีที่ผ่านมาและมีการจัดลำดับความสำคัญ (Priority) โดยนายกรัฐมนตรีได้เน้นย้ำขอให้เห็นผลงานวิจัยในทางปฏิบัติพร้อมทั้งสอดรับกับทิศทางการขับเคลื่อนประเทศ
กรอบวงเงินงบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของประเทศ ประจำปี พ.ศ. 2565 ประกอบด้วย (ก) งบสนับสนุนงานเชิงกลยุทธ์ (Strategic Fund) จำนวน 14,640 ล้านบาท เป็นการสนับสนุนทุนแบบให้มีการแข่งขัน (Competitive Funding) สำหรับการทำวิจัยที่เน้นตอบโจทย์ยุทธศาสตร์ และ (ข) งบสนับสนุนงานพื้นฐาน (Fundamental Fund) จำนวน 9,760 ล้านบาท เพื่อสนับสนุนงานวิจัยพื้นฐาน (Basic Research Fund) และ Functional-based Research Fund เพื่อสร้างความเข้มแข็งของหน่วยงาน โดยมีเป้าหมาย 4 แพลตฟอร์ม 17 โปรแกรมที่ครอบคลุมเรื่องต่าง ๆ ที่สำคัญ ตั้งแต่การพัฒนากำลังคน การเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน การพัฒนาเชิงพื้นที่และลดความเหลื่อมล้ำ การปฏิรูประบบการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม ไปจนถึงการแก้ไขปัญหาวิกฤติเร่งด่วนของประเทศ
แนวทางการจัดสรรงบประมาณของกรอบวงเงินดังกล่าวเน้นการกระจายอำนาจให้หน่วยงานในระบบวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และหน่วยบริหารและจัดการทุน (Program Management Unit : PMU) เพื่อให้การดำเนินงานวิจัยและพัฒนาเกิดความคล่องตัว มีความยืดหยุ่นและดำเนินการได้อย่างต่อเนื่อง และตรงกับหลักเกณฑ์การจัดสรรงบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ประจำปี พ.ศ. 2565 เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่มีคุณภาพ ตลอดจนช่วยให้งบประมาณด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมที่มีอยู่อย่างจำกัดสามารถสร้างผลงาน หรือแก้ไขปัญหาวิกฤตของประเทศได้ในเวลาที่เหมาะสม
รศ.ดร.ปัทมาวดี โพชนุกูล ผู้อำนวยการ สกสว. เปิดเผยว่า สกสว.มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนระบบ ววน. ผ่านการจัดทำนโยบายและยุทธศาสตร์การอุดมคึกษาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม พ.ศ.2563-2565 เพื่อเตรียมคนไทยสู่ศตวรรษที่ 21 ด้วยการดำเนินงานในลักษณะ 4 เป้าหมายเชิงยุทธศาตร์ หรือ Platforms ที่ประกอบด้วย Platform ที่ 1 การพัฒนากำลังคนและสถาบันความรู้ Platform ที่ 2 การวิจัยและสร้างนวัตกรรมเพื่อตอบโจทย์ท้าทายสังคมPlatform ที่ 3 การวิจัยและสร้างนวัตกรรมเพื่อเพิ่มขีดความสามารถการแข่งขันและ Platform ที่ 4 การวิจัยและสร้างนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่และลดความเหลื่อมล้ำและขับเคลื่อนการดำเนินงานด้วยโปรแกรมทั้ง 16 ที่ระบุเป้าหมายและผลสัมฤทธิ์ที่สำคัญ หรือ OKRs ไว้อย่างชัดเจนแต่หลังจากทั่วโลกต้องเผชิญหน้ากับการแพร่ระบาดของ COVID19 ทำให้ สกสว. มีการปรับแผนเพิ่ม เพื่อให้แผน ววน. ในปี พ.ศ. 2564 สอดคล้องกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นโดยมี การเพิ่มโปรแกรมที่ 17 “การแก้ไขปัญหาวิกฤติของประเทศ” ขึ้นมาเป็นแผนเร่งด่วนในการสร้างความรู้และนวัตกรรม
อย่างไรก็ตามการขับเคลื่อนระบบ ววน. นั้น นอกจากจะมีการกำหนดทิศทางแผนแล้ว สกสว. ยังขับเคลื่อนระบบ ววน. โดยใช้งบประมาณจากกองทุน เป็นเครื่องมือหนึ่งในการขับเคลื่อนอีกด้วยดังนั้น สกสว. จึงมีบทบาทหน้าที่ในการจัดสรรงบประมาณจากกองทุนส่งเสริม ววน. ในรูปแบบการให้ทุนก้อนระยะยาว หรือที่เรียกว่า “Block Grant Multi-Years” ให้กับหน่วยรับงบประมาณ ซึ่งช่วยให้หน่วยงาน สามารถใช้ประโยชน์จากทุน ได้อย่างต่อเนื่องมากขึ้น โดยทุนที่ สกสว. จัดสรรนั้น จะแบ่งเป็น 2 ส่วนคือ 1.ทุนสนับสนุนงานเชิงกลยุทธ์ หรือ Strategic Fund และ 2 ทุนสนับสนุน ววน. พื้นฐาน หรือ Fundamental Fund โดยจะจัดสรรงบประมาณส่วน Strategic Fund ให้กับ 7 PMU ประกอบด้วย บพท. , บพค. , บพข. NIA , วช. ,สวก. และ สวรส.
ซึ่งแต่ละ PMU จะมีความเชี่ยวชาญในการบริหารจัดการโครงการวิจัยแต่ละด้านที่แตกต่างกัน ทำให้สามารถให้ทุนสนับสนุนนักวิจัย ไปสร้างสรรค์ผลงาน มาตอบโจทย์เป้าหมายการพัฒนาตามแผนได้อย่างตรงจุดและในส่วนที่สองคือ ทุนสนับสนุน ววน. พื้นฐาน หรือ Fundamental Fund โดย สกสว. จะจัดสรรงบประมาณส่วนนี้ตรงไปยังสถาบันวิจัย มหาวิทยาลัยและหน่วยงานต่าง ๆ ที่มีภารกิจด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ทั่วประเทศเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งในภารกิจการดำเนินงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งล้วนเป็นกำลังสำคัญในการขับเคลื่อนระบบ ววน.โดยในปีงบประมาณ 2563 กองทุนส่งเสริม ววน ได้จัดสรรงบประมาณกว่า 12,555 ล้านบาท และในปีงบประมาณ 2564 จัดสรรงบประมาณ 19,916 ล้านบาท
