แพทย์เสนอแนะเมนูเหมาะสม
เทศกาลกินเจ-อากาศเปลี่ยน
เทศกาลกินเจ เวียนมาอีกวาระหนึ่ง ในโอกาสนี้ แพทย์ศูนย์เวชศาสตร์อายุรวัฒน์นานาชาติ แนะเมนูที่เหมาะสม ในช่วงเทศกาลกินเจและมีสภาพอากาศเปลี่ยนแปลงด้วยเพื่อหลีกเลี่ยงอาการเจ็บป่วย จนกายเป็นอุปสรรคของโอกาสสำคัญที่จะได้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ พร้อมเสนอ 10 ของดีที่คนกินเจเลือกได้ในฤดูนี้ เช่น เห็ดต่างๆ มะระ เก๋ากี้และพริกหวาน และอื่น ๆ
เทศกาลกินเจถือกำเนิดในประเทศจีนมานานกว่า 400 ปี กินอาหารเน้นพืชผัก งดเนื้อสัตว์และงดผักฉุน 5 ชนิด ได้แก่ กระเทียม หัวหอม หลักเกียว กุยช่าย ใบยาสูบ และงดนมสด นมข้น ในปี 2558 ตามปฏิทินจีนพบว่า เทศกาลกินเจ ตรงกับวันที่ 13-21 ตุลาคม 2558แต่บางคนอาจกินเจล่วงหน้า 1 วัน หรือที่เรียกว่า “ล้างท้อง” มีวัตถุประสงค์เพื่อละเว้นกรรมและขัดเกลาจิตใจให้ดีงาม มีเมตตาและเพื่อสุขภาพร่างกายที่ดี
นพ.กฤษดา ศิรามพุช ผู้อำนวยการศูนย์เวชศาสตร์อายุรวัฒน์นานาชาติ กล่าวว่า ในช่วงเทศกาลกินเจ เชื่อว่าหลายท่านได้ร่วมประเพณีอันดีงามที่ถือปฏิบัติสืบต่อกันมาช้านาน ดังนั้นสิ่งที่ต้องคำนึงถึงคืออาหารเจที่เลือกรับประทานก็ต้องเลือกให้เหมาะกับสภาวะอากาศที่เปลี่ยนแปลงไปด้วย ตามหลักอายุรวัฒน์มีคำแนะนำดังนี้ แป้งและของทอด ทำให้ระคายคอหรือเจ็บคอไม่สบายรับกับไข้หวัดในช่วงเปลี่ยนอากาศนี้ได้ ขออย่าเข้าใจว่าไม่ให้กินของทอดแต่เพียงแค่ให้เลี่ยงถ้ามีอาการเจ็บคออยู่หรือทำท่าจะระคายคอไม่สบาย แต่ถ้าเตรียมไว้แล้วไม่ให้เสียของก็รับประทานได้ แค่ขอให้คอยดูไม่กินถี่เกินไปแล้วหาน้ำซุปร้อนๆมารับประทานให้คล่องคอ ส่วนแป้งที่มากนอกจากทำให้อ้วนแล้วยังเรียกสิวเห่อขึ้นหน้าได้จากการกระตุ้นให้หน้ามันได้
น้ำมัน การใช้น้ำมันพืชในช่วงกินเจมีอยู่ในสำรับต่างๆพอได้เห็นกันอยู่ เช่นเมนูของทอดและผัด ซึ่งในน้ำมันพืชมีกรดไขมันชนิดโอเมก้า 6 ที่ถ้าได้รับมากไปจะกระตุ้นการอักเสบซึ่งก็คือความเจ็บ ระคายเคืองรวมถึงอาการปวดเมื่อยเนื้อตัวตามที่ต่างๆ นอกจากนั้นให้ดูเรื่องของการใช้น้ำมันซ้ำที่อาจนำสารก่อมะเร็งมาให้ ของหมักดอง ที่จริงเจก็มีกฏทั้งเรื่องผักต้องห้ามและของหมักดองไว้แล้ว แต่เท่าที่เห็นก็มีกับข้าวเจบางอย่างที่เป็นของที่ใช้วิธีถนอมอาหารไว้เช่นกาน้าฉ่าย,ผักกาดดองหรือเต้าหู้ยี้ ซึ่งเหล่านี้ก็เป็นของมีประโยชน์ แต่ถ้ารู้สึกท้องไส้ไม่ค่อยดีนักในช่วงฝนนี้ก็ขอให้เลี่ยงไว้ก่อนได้
ของที่แพ้ กินเจแล้วก็ต้องระวังเรื่อง แพ้อาหารด้วย เพราะเจก็คือวัตถุดิบเช่นเดียวกับอาหารอื่นๆ โดยเฉพาะภาวะ แพ้ถั่วเหลือง ที่พบได้บ่อยพอสมควร ดังในเด็กน้อยที่แพ้นมวัวในช่วงหลังของชีวิต ต้องระวังถั่วเหลืองกับแป้งสาลีในผลิตภัณฑ์ที่เราอาจมองข้ามด้วยได้แก่ซอส ซีอิ๊วและวัตถุดิบเจปรุงรสเพราะอาจมีส่วนของโปรตีนถั่วเหลืองผสมอยู่ได้
นพ.กฤษดา กล่าวว่า 10 ของดีที่คนกินเจเลือกได้ในฤดูนี้ คือ เห็ดต่างๆ เมืองไทยเราโชคดีมีเห็ดหลายสายพันธุ์ให้กินได้ไม่เบื่อเพราะในเห็ดมีสารดีๆที่ช่วยสร้างภูมิให้ร่างกายอย่างแร่ธาตุ “ซีลีเนียม” ก็เป็นชนิดหนึ่งที่มีในเห็ดและช่วยให้ร่างกายมีภูมิต่อสู้กับโรคต่างๆได้ ซึ่งยังมีเห็ดดีๆอีกมากที่อยากแนะนำ เช่น เห็ดหอมเห็ดเผาะยิ่งในหน้าฝนต่อหนาวนี้เห็ดหลายที่ก็งอกดี
มะระ จะเป็นมะระจีนหรือมะระขี้นก็ได้ ด้วยผักรสขมนี้เอามาทำแกงจืดก็อร่อยคล่องคอและเป็นยาไปในตัว เพราะในมะระมีสารขมที่มีคุณสมบัติทางเภสัชวิทยาอยู่มาก ในมะระมีสารขมชื่อ “มอร์มอดิซีน” ที่มีส่วนช่วยลดน้ำตาลในเลือดช่วยให้คนเป็นเบาหวานคุมน้ำตาลได้ไม่เสี่ยงเป็นแผลติดเชื้อหน้าฝน หน่อไม้ใบย่านาง หน่อไม้เป็นของที่มีเส้นใยเยอะช่วยให้ลำไส้ได้ทำงานครับ ในช่วงฝนมาฟ้าคะนองต้องคอยระวังท้องเสียเอาไว้ด้วยเช่นกัน การรับประทานหน่อไม้ใส่น้ำใบย่านางจะช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระตามที่ต่างๆของร่างกายด้วย ในท่านที่ท้องไส้เสียบ่อยในน้ำใบย่านางมีสารฝาดแทนนินที่ช่วยสมานการอักเสบต่างๆช่วยบรรเทาท้องเสียได้ด้วย
เก๋ากี้และพริกหวาน ขอเลือกอาหารสีสดมาฝากบ้างจะได้สร้างความสดใสให้เทศกาลเจ ในเก๋ากี้หรือโกจิเบอรี่จัดเป็นซุปเปอร์ฟรุตที่มีสารช่วยบำรุงสุขภาพตาโดยเฉพาะที่ “จอตา” โดยเฉพาะในผู้ใหญ่หลายท่านรวมถึงท่านที่ทำงานหน้าจอ เก๋ากี้มีส่วนช่วยสุขภาพดวงตามากหากรับประทานกับของที่มีไขมันก็ยิ่งช่วยดูดซึมแคโรทีนอยด์ในเก๋ากี้รวมถึงพริกหวานได้ดี โดยเก๋ากี้จัดเป็น “เบอรี่” ที่ดีระดับสุดยอดอย่างหนึ่งซึ่งจากงานวิจัยแนะนำให้กินวันละ 15 เม็ด เสาวรส เป็นลูกไม้ที่ดูเหมือนหายากไกลตัวแต่จริงแล้วปลูกเองหลังบ้านได้ ท่านที่หาเสาวรสมาได้ลองเอามากินในช่วงเจนี้ก็ดีไม่น้อย เพราะเสาวรสไม่ได้เต็มไปด้วยวิตามินซีช่วยคอลลาเจนอย่างเดียวเพราะจากการศึกษาของมหาวิทยาลัยแอริโซน่าพบว่ายังมีสารที่ช่วยบรรเทาอาการ “หอบหืด” ในภูมิแพ้ที่พบอาการกำเริบได้ในฤดูอากาศเปลี่ยน
ฟักข้าว ขี้พร้าไฟหรือลูกแก็กก็ได้เป็นซุปเปอร์ฟรุตอีกอย่างที่ปลูกในสวนครัวบ้านเราได้ดีครับ ฟักข้าวลูกกำลังดีน่ารักนี้มีวิตามิน “ไลโพแคโรทีน” ที่ละลายในไขมันและดูดซึมในร่างกายของเราดี มีสารที่ช่วยบำรุงจอตา รับมือกับอนุมูลอิสระ นอกจากนั้นยังมี “ไลโคปีน” ที่เป็นสารแบบเดียวกับในมะเขือเทศ มีธาตุเหล็กและเป็นพืชอุดมวิตามินเหมาะกับคนกินเจที่รักสุขภาพ มันฝรั่ง รวมถึงทั้งมะเขือเทศและพริกหวานที่จัดอยู่ในกลุ่มเดียวกัน(คือไนท์เฉดหรือ เป็นวัตถุดิบของเมนูเจที่ถูกลิ้นเพราะรสสัมผัสที่นุ่มนวลและความอร่อยจากรสชาติในตัวของมันเอง โดยเฉพาะมันฝรั่งจะให้ความอบอุ่นแก่ร่างกายในยามอากาศเย็นได้ดี แต่ต้องระวังไม่กินดิบหรือบริโภคมันฝรั่งที่ยังมีตาสีเขียวๆอยู่รวมถึงที่กำลังจะงอกเพราะมีสารพิษไกลโคอัลคาลอยด์ที่ทำให้คลื่นไส้,อาเจียน,ไม่สบายท้องได้
ถั่ว จะเป็นถั่วที่ชอบหรือถั่วธรรมดาอย่างถั่วลิสงนี่ก็ได้ ใครรู้สึกขมปากขมคอจะลองหาข้าวต้มร้อนๆมารับประทานกับถั่วลิสงคั่วใหม่ๆหอมๆดูก็ได้ ในถั่วลิสงมี “วิตามินอี” สูงที่ช่วยต้านอนุมูลอิสระลดการอักเสบทั้งหลาย ทั้งยังช่วยให้เลือดไหลเวียนดีไม่ติดขัดเป็นลิ่มเลือด ส่วนถั่วอื่นๆขอให้สีเข้มเป็นดีหมด นอกจากนั้นยังมีเมล็ดฟักทองทานตะวันและงาที่มีแร่ “สังกะสี” ช่วยพัฒนากลไกภูมิคุ้มกันถึงในระดับเม็ดเลือดขาวและยีนเลย ถั่วงอก ผักสูงค่าแต่ราคาย่อมเยาว์เพราะให้ประโยชน์งอกเงยได้เหมือนกับตัวมัน คนที่ชอบกินถั่วงอกจะได้รับใยอาหารสูงพร้อมกับวิตามินซีดังที่ชาวเรือในเมืองจีนสมัยก่อนจะติดถั่วเขียวไว้เพื่อเพาะถั่วงอกกินกันไม่ให้ขาดวิตามินซีที่ทำให้ถึงตายได้ นอกจากนั้นยังมีวิตามินบีและเลซิทินที่ช่วยระบบประสาทและสมอง ซึ่งการกินถั่วงอกสดๆช่วยให้ร่างกายสดชื่นดีแต่มีนิดเดียวคือคนเป็นโรคเก๊าท์ต้องไม่กินเยอะ
ใบปอ เป็นผักที่กินกับข้าวต้มช่วงเจอร่อยที่สุดอย่างหนึ่งไม่แพ้กาน่าฉ่ายหรือหนำเลี้ยบ ใบปอมีวิตามินและแร่ธาตุที่สำคัญอย่างธาตุเหล็ก แคลเซียม แมกนีเซียมและโพแทสเซียม นอกจากนั้นยังมีวิตามินซีสูงที่มีส่วนช่วยเสริมกับผักอุดมวิตามินซีชนิดอื่นๆอีก ข้อดีของใบปอที่ช่วยคนกินเจยังมีอีกตรงที่ใบปอต้องปรุงแบบผัดน้ำมันซึ่งจะช่วยให้วิตามินดูดซึมได้ดีขึ้น ซ้ำสารขมในใบสีเข้มสวยของมันยังช่วยเจริญอาหารเหมาะกับคนที่ไม่สบายเพิ่งฟื้นไข้จากอากาศเปลี่ยนด้วย
จะเห็นว่าการกินเจในเมืองไทยเราแสนสะดวกเพราะมีวัตถุดิบและเครื่องปรุงครบถ้วนทุกประการไม่ว่าจะรับประทานแบบเคร่งมากหรือเคร่งน้อย นอกจากนั้นยังมีผลหมากรากไม้ที่กินได้ในช่วงเจช่วยเป็นกำลังให้สุขภาพดีในยามที่ยังมีฝนปรอยอยู่ด้วยครับ อาทิ ฝรั่งสด องุ่นดำ มะเฟือง มะม่วงเปรี้ยวๆและกล้วยน้ำว้า
